Abortion Pills ဖ်က္ေဆးေတြအေၾကာင္း

 

Misoprostol တမ်ိဳးထဲနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္နည္းကို ၁၉၇ဝ ေက်ာ္ကတည္းက သံုးေနခဲ့တယ္။ ဒိေနာက္မွာ (Misoprostol + Mifepristone) ဒါမွမဟုတ္ (Misoprostol + Methotrexate) ေဆး ၂ မ်ိဳးတြဲသံုးလာတယ္။ ၂၂ ပါတ္ ကိုယ္ဝန္ကို ေဆးသံုးျပီးဖ်က္ဘို႔ နည္း ၃ မ်ိဳးရွိလာတယ္။
1) Misoprostol + Mifepristone နည္း
• Mifepristone ကို RU-486 လို႔လဲေခၚတယ္။ Mifegyne လို႔လဲေခၚတယ္။ Mifeprex လို႔လဲေခၚတယ္။
• Antiprogestogen ကိုယ္ဝန္ ဆက္တည္တန္႔ဘို႔ အတြက္လိုအပ္တဲ့ (ပရိုဂ်က္စတိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းကို ဆန္႔က်င္တဲ့ေဆး ျဖစ္တယ္။
• Mifepristone ေဆးကို ပါးစပ္ကျဖစ္ျဖစ္ ေမြးလမ္းကျဖစ္ျဖစ္ေပးလို႔ရတယ္။ သားအိမ္နံရံ ပါးလာမယ္။ သားအိမ္ဝကို ေပ်ာ့ေစ၊ က်ယ္ေစတယ္။ အခ်င္း (ဆဲလ္) ေတြ အသစ္ျဖစ္မွာကို တားဆီးတယ္။ အခ်င္း ကြာက်လာမယ္။ သားအိမ္ကိုလည္း ပိုျပီးညွစ္လာေစတယ္။ အထဲကရွိတာကို အျပင္ထုတ္မယ္။
• Induced abortion ၄၉ ရက္အထိ ကိုယ္ဝန္ကို ဖ်က္ျခင္း (FDA အသိအမွတ္ျပဳနည္း)
o ပဌမေန႔။ Mifepristone (Mifeprex) 200 mg ၃ ျပားကို ပါးစပ္ကတျပိဳင္နက္တည္း ေသာက္ပါ။
o တတိယေန႔။ Misoprostol (Cytotec) 200 mcg ၂ ျပားကို ပါးစပ္ကတျပိဳင္နက္တည္း ေသာက္ပါ။
o ၁၄ ရက္အၾကာမွာ ဆရာဝန္ျပန္ျပပါ။ လိုအပ္ရင္ သားအိမ္ျခစ္ေပးမယ္။
• သားအိမ္ျခစ္စရာမလို၊ ဝယ္ရတာနဲနဲခက္၊ ေဆးေစ်းၾကီး၊ သူ႔အလိုလိုပ်က္က်သလိုေန၊ ၉၅% ထိေရာက္မႈရွိ။ ေဆးခန္းကို ၂ ၾကိမ္ျပရန္လို။ ေသြးဆင္းေနတာက Misoprostol (Cytotec) တမ်ိဳးထဲသံုးတာထက္ ပိုၾကာႏိုင္။
• ေမြးလမ္းက ေသြးဆင္းတာအတြက္လဲ သံုးတယ္။ အေရးေပၚတားေဆးအျဖစ္ Mifepristone 100 mg တလံုးထဲ ေသာက္ရတယ္။

2) Misoprostol (Cytotec) ေဆးသံုးနည္း
Cytotec, Citotec, Cyprostol, Arthrotec, Gymiso, Misotrol, Mibetec, Oxaprost, Prostokos နာမည္ေတြနဲ႔ ရတယ္။ NSAID အကုိက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ Gastric ulcers အစာအိမ္နာအတြက္လဲ သံုးတယ္။
• (က) ၁၂ ပါတ္ အထိကိုယ္ဝန္ကို Misoprostol (Cytotec) တမ်ိဳးထဲနဲ႔ဖ်က္ျခင္း၊
o Misoprostol 800mcg ကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ဝ နာရီတခါ၊ ၆ နာရီတခါ၊ ၁၂ နာရီတခါ စုစုေပါင္း ၃ ခါထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ -
o Misoprostol 800mcg ကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ၁၂ နာရီတခါ ေပါင္း ၃ ခါထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ -
o Misoprostol 800mcg ကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ၂၄ နာရီတခါ ေပါင္း ၃ ခါ ထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ -
o Misoprostol 800mcg ကို လွ်ာနဲ႔ ပါးေစာင္မွာ ၃ နာရီျခား ၃ ခါ ငံုထားပါ။
• ေမြးလမ္ေၾကာင္းကထည့္တာက ပါးစပ္ကေသာက္တာနဲ႔ ထိေရာက္မႈတူျပီး၊ ေဘးထြက္-ဆိုုးက်ိဳး ပိုနည္းတယ္။ ေလ့လာမႈ တခ်ိဳ႕အရ ပါးစပ္ကေသာက္တာဟာ ထိေရာက္မႈနည္းတယ္။ ေမြးလမ္းကထည့္ရင္ ေဆးျပားကို နဲနဲ စိုေအာင္အရင္လုပ္ပါ။ အတြင္းထိေရာက္ပါေစ။ ပါးစပ္ကေန အရင္ငံုထားတာ မိနစ္ ၃ဝ ေနလို႔မွ ေဆးက ေပ်ာ္မသြားရင္ေတာ့ မ်ိဳခ်ပါ။
• ၁၂ နာရီအတြင္း ၇ဝ% အကုန္ပ်က္က်တယ္။
• ၂၄ နာရီအတြင္း ၈ဝ% အကုန္ပ်က္က်တယ္။
• ၄၈ နာရီအတြင္း ၉၅% အကုန္ပ်က္က်တယ္။
• သားအိမ္ျခစ္စရာမလို၊ ဝယ္ရတာမခက္၊ ေစ်းသိပ္မၾကီး၊ သူ႔အလိုလို ပ်က္က်သလိုေန၊ ပ်မ္းမွ် ၉၃% ထိေရာက္မႈရွိ။
• (ခ) ၁၃-၂၂ ပါတ္ အထိကိုယ္ဝန္ကို Misoprostol (Cytotec) တမ်ိဳးထဲနဲ႔ဖ်က္ျခင္း၊
o Misoprostol 400mcg ကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ၃ နာရီတခါ၊ ေပါင္း ၅ ခါထည့္ပါ။ • (ဂ) ၂၃ ပါတ္ေက်ာ္ေနတဲ့ ကိုယ္ဝန္ကို
o Misoprostol (Cytotec) ေဆးတမ်ိဳးထဲနဲ႔ ရႏိုင္-မရႏိုင္ မေသျခာပါ။

3) Misoprostol + Methotrexate (M&M) ေဆး ၂ မ်ိဳးတြဲနည္း
• ၇ ပါတ္ (၄၉ ရက္) ကိုယ္ဝန္အတြက္သံုးႏိုင္တယ္။
• Methotrexate ေဆးက DNA synthesis ကိုတားဆီးေပးတယ္။ ထိုးေဆး-စားေဆးရွိတယ္။ (ေအာ္တိုအင္ျမဴးန္) ေရာဂါတခ်ိဳ႕အတြက္လဲသံုးတယ္။ ကင္ဆာေတြမွာလဲသံုးတယ္။ ေဖါလစ္-အက္စစ္ အလုပ္ကိုလဲ တားဆီးတယ္။
• Methotrexate + Misoprostol ကို သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္တာအတြက္လဲ သံုးႏိုင္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ရွိတာဟာ သားအိမ္ထဲလား၊ အျပင္မွာလား၊ IUD သားအိမ္ထဲ တားနည္း-ပစၥည္း ရွိ-မရွိ ၾကည့္မယ္။
• Methotrexate IM ေဆးထိုးေပးျပီးေနာက္ ၃-၇ ရက္အၾကာမွာ Misoprostol suppositories ၂ ျပားကို ဗဂ်ိဳင္းနားကျဖစ္ျဖစ္ ပါးစပ္ကျဖစ္ျဖစ္ေပးမယ္။
• Methotrexate တမ်ိဳးထဲကေန ၁ဝ% ေသြးဆင္းမယ္။ ေဆး ၂ မ်ိဳးေပးျပီးေနာက္ ၄ နာရီကေန ၂၁ ရက္အတြင္း ေသြးဆင္းမယ္။ တခ်ိဳ႕က ၄ ပါတ္ေနမွေသြးဆင္းတယ္။ ဆင္းေနတာ ၈-၁၆ ရက္အထိၾကာႏိုင္တယ္။ ဒိထက္ၾကာ ေနရင္ ဆရာဝန္ျပန္ျပပါ။ ေတာ္ေတာ္နဲ႔မဆင္းေသးသူကို Misoprostol ဒုတိယအၾကိမ္ထပ္ေပးႏိုင္တယ္။
• FDA က အသိအမွတ္ျပဳမထားပါ။ ဝယ္ရတာခက္ႏိုင္၊ ေဆးေစ်းၾကီး၊ ကိုယ္ဝန္ႏုတာသာသံုးႏိုင္။ ေသြးဆင္းေနတာ Misoprostol တမ်ိဳးထဲ သံုးတာထက္ ပိုၾကာႏိုင္။

Mifepristone ေဆးကို တျခား ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အေျခအေနမ်ားမွာသံုးျခင္း
• Intrauterine death (IUD) ကေလးအထဲမွာ ေသေနရင္ -
o ၁၃-၁၇ ပါတ္ကိုယ္ဝန္= Mifepristone (Mifeprex) 200mg ကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ၆ နာရီျခား ထည့္ပါ။
o ၁၈-၂၆ ပါတ္ကိုယ္ဝန္= Mifepristone (Mifeprex) 100mcg ကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ၆ နာရီျခား ထည့္ပါ။
o ၂၇ ပါတ္ေက်ာ္ကိုယ္ဝန္ = 25-50mcg ကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ၄ နာရီျခားထည့္ပါ။
o အရင္က LSCS/CS ဗိုက္ခြဲေမြးထားသူဆိုရင္ ေဆးေလွ်ာ့ေပးပါ။

• Induction of labor ကေလးျမန္ျမန္ေမြးေအာင္လုပ္ျခင္း
o Mifepristone (Mifeprex) 25mcg ကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ၄ နာရီျခားထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
o Mifepristone (Mifeprex) 50 mcg ပါးစပ္က ၄ နာရီျခားေသာက္ပါ။

Dr. တင့္ေဆြ