မသန္႔ေပမယ့္ ေစ်းေပါတဲ့ ရန္ကုန္ လမ္းေဘး အစားအေသာက္ေတြ

ရန္ကုန္, လမ္းေဘးဆိုင္, ေရာဂါကာကြယ္ေရး, သန္႔ရွင္းေရး, အစားအစာ, အစားအေသာက္

လမ္းေဘး ဆိုင္ေသးေလး မ်ားသည္ အစား အေသာက္ ေဘးကင္း စိတ္ခ်ရမႈအတြက္ သံသယမည္မွ်ပင္ ရွိေစကာမူ ေစ်းေပါျပီး လြယ္ကူ လြတ္လပ္ေသာ ေနရာထိုင္ခင္းက စားသံုးသူေတြ အတြက္ ဆြဲေဆာင္မႈ တခုျဖစ္ေနသည္ (ဓာတ္ပံု – ေဂ်ပိုင္ / ဧရာဝတီ)

ရန္ကုန္၏ ေကာင္းကင္မွာ ေန၀င္ၿပီဆိုလွ်င္ ၿမိဳ႕ေတာ္၏ စည္ကားရာ ေနရာေတြဆီကို အရပ္မ်က္ႏွာအသီးသီး မွေန၍ အိုးခြက္ပန္းကန္ေတြ တင္ေဆာင္ထားသည့္ ထရပ္ကားငယ္မ်ား၊ လက္တြန္းလွည္းမ်ားႏွင့္ အတူ လူေတြ အစုလိုက္ေရာက္လာၾကသည္။ ေန႔ခင္းဖက္တြင္လည္း ေမာ္ေတာ္ကားေတြ၊ လမ္းသြားလမ္းလာေတြႏွင့္ ႐ႈပ္ေထြး ျပည့္က်ပ္ေနေသာ ပလက္ေဖာင္းမ်ားႏွင့္ လမ္းမ်ားေပၚတြင္ မီးဖိုမ်ားႏွင့္ စားပြဲ၊ ကုလားထိုင္မ်ားက ေနရာ ယူတတ္ၾကသည္။

လမ္းေဘးေစ်းသည္တို႔၏ ေဖာက္သည္ေခၚသံမ်ားက မီးခိုးေငြ႕မ်ား၊ သြားရည္က်ခ်င္စရာ အနံ႔မ်ားႏွင့္အတူ ပ်ံ႕လြင့္ ေနသည္။ ဒီဆိုင္ေလးေတြမွာ ျမန္မာ အစားအစာမ်ားျဖစ္သည့္ မုန္႔ဟင္းခါး၊ အုန္းႏို႔ေခါက္ဆြဲ ႏွင့္ လက္ဖက္သုတ္မွ စ၍ တ႐ုတ္ဒင္းမ္ဆမ္း၊ ဂ်ပန္ ဆူရွီ ႏွင့္ ကိုရီးယား အသားကင္အထိ အမ်ိဳးစံုေအာင္ရႏိုင္ပါသည္။

ေရြးခ်ယ္ရသည္ကို ႏွစ္ခ်ိဳက္ၾကသည့္ စားသံုးသူေတြအတြက္ ေကာင္းေသာ္လည္း စားသံုးသူကာကြယ္ေရး ေဆာင္ရြက္ သူမ်ားက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ လမ္းေဘးစားေသာက္ဆိုင္မ်ား၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔သည္ ေရာဂါကာကြယ္ေရးနွင့္ သန္႔ရွင္းေရး စံခ်ိန္ စံညႊန္းမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈမရွိဟု ေျပာၾကသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သား အမ်ားစုအတြက္မူ ထိုဆိုင္ေလးမ်ားသည္ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္သည့္ အလုပ္ခ်ိန္မ်ားအၿပီးတြင္ အစား အေသာက္ စားသံုးႏိုင္သည့္ေနရာ၊ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းမ်ားႏွင့္ စကားေျပာႏိုင္သည့္ ေနရာျဖစ္သည္။ အရသာ ရွိေသာစားေသာက္ဖြယ္ရာ တပန္းကန္ သို႔မဟုတ္ ဇလံုငယ္တခုစာခန္႔ကို က်ပ္ေငြ ၅၀၀ မွ ၁၅၀၀ အတြင္းသာ က်သင့္ ျခင္းက အစားအေသာက္၏ ေဘးကင္းစိတ္ခ်ရမႈအတြက္ သံသယမည္မွ်ပင္ရွိေစကာမူ စားသံုးသူေတြအတြက္ ဆြဲေဆာင္မႈ တခုျဖစ္ေနသည္။

“က်မကေတာ့ ေလွ်ာက္သြားၿပီး လမ္းေဘးဆိုင္ေတြက ၀ယ္စားရတာ သေဘာက်တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အလုပ္က ျပန္လာရင္ က်မမွာ ခ်က္ျပဳတ္ဖို႔ အခ်ိန္မရွိဘူးေလ။ ဒီဆိုင္ေတြမွာ အရသာရွိတဲ့ အစားအေသာက္ကို သင့္တင့္တဲ့ ေစ်းႏႈန္း နဲ႔ ရႏိုင္ေတာ့ အခ်ိန္ကုန္ ေငြကုန္သက္သာတယ္” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လည္ရွိ အီလက္ထေရာနစ္ ပစၥည္းဆိုင္တဆိုင္မွ အေရာင္း ၀န္ထမ္း မိန္းကေလး တဦးက ေျပာသည္။

“တကယ္လို႔ စားေသာက္ဆိုင္ႀကီးတဆိုင္ကို သြားမယ္ဆိုရင္ ေခါက္ဆြဲတပြဲအတြက္ အနည္းဆံုး ၂၅၀၀က်ပ္ ေလာက္ ေတာ့ ေပးရမယ္။ လမ္းေဘး အစားအစာေတြက က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္သလား၊ စိတ္ခ်ရသလား၊ သန္႔ရွင္းမႈရွိသလား ဆိုတာ ကေတာ့ မေသခ်ာပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီအစားအစာေတြက စားလို႔ေကာင္းတယ္။ ပူပူေႏြးေႏြးရွိၿပီးေတာ့ ေစ်းလည္း သက္သာ တယ္။ ညစ္ပတ္တာ အခုထိမေတြ႔ေသးပါဘူး။ က်မကေတာ့ ဒါနဲ႔ အဆင္ေျပေနပါတယ္” ဟုလည္း သူက ဆိုသည္။

စည္ကားသည့္ေနရာမ်ား ျဖစ္ေသာ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ တ၀ိုက္၊ တ႐ုတ္တန္း၊ ေျမနီကုန္းႏွင့္ လွည္းတန္းလမ္းဆံု ေနရာမ်ား သည္ အသက္အရြယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေနလူထုအတြက္ လမ္းေဘးအစားအစာမ်ား ရရွိႏိုင္သည့္ လူသိမ်ား ေသာေနရာမ်ား ျဖစ္သည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ လမ္းေဘးအစားအစာမ်ား၏ သန္႔ရွင္းမႈ၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္မႈ စသည္တုိ႔ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ စိုးရိမ္ ပူပန္မႈမ်ားကို စူးစမ္းၾကည့္ရန္အတြက္ ၿမိဳ႕လည္ပိုင္းရွိ ေရာင္းေကာင္းသည့္ မုန္႔ဟင္းခါးဆိုင္ တဆိုင္သို႔ေရာက္ခဲ့သည္။

ညစ္ပတ္ေနေသာ ေထာင့္တေနရာတြင္ မိန္းမကေလးတေယာက္ ရွိေနသည္။ သူ႕ အနားရွိ ဆပ္ျပာရည္မ်ား ထည့္ထားသည့္ ပလပ္စတစ္ ဇလံုငယ္ထဲတြင္ ေပက်ံေနေသာ ပန္းကန္ေတြ စီထပ္၍ ထည့္ထားသည္။ နီ၀ါ၀ါ အဆီမ်ားႏွင့္ နံနံရြက္မ်ားက မ်က္ႏွာျပင္ေပၚတြင္ ေပါေလာေမ်ာေန၏။ မိန္းကေလးက ပန္းကန္မ်ား ပန္းကန္လံုးမ်ားကို ေနာက္က်ိေနေသာ ေရထဲသို႔ ထိုးႏွစ္ၿပီး ေရျမွုပ္စ တစျဖင့္ အနည္းငယ္ ပြတ္တိုက္လိုက္သည္။ ထို႔ေနာက္ ပို၍ ေနာက္ေသာေရေတြထည့္ထားသည့္ ဇလံုထဲတြင္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ေဆးေၾကာၿပီးသည့္အခါ ပန္းကန္မ်ားသည္ ေနာက္တႀကိမ္ တည္ခင္းဖို႔ အသင့္ျဖစ္သြား ေလၿပီ။

ေသးငယ္သည့္ ေကာင္တာေလးတြင္ ဆိုင္ရွင္ျဖစ္သူက ပါဆယ္၀ယ္သြားမည့္သူေတြ အတြက္ ျပင္ဆင္ေပးရင္း အလုပ္ရႈပ္ ေနသည္။ လက္အိတ္မပါသည့္ လက္ဗလာျဖင့္ ေခါက္ဆြဲဖတ္မ်ားကို ပလပ္စတစ္ ကၽြတ္ကၽြတ္အိတ္ငယ္မ်ား အတြင္းသို႔ ထည့္ၿပီး ေနာက္ထပ္ အိတ္တလံုးထဲသို႔ ဟင္းရည္ ပူပူေတြေလာင္းထည့္လိုက္သည္။ ထို႔ေနာက္ ၀ယ္သူထံမွ ညစ္ပတ္ ေပေရ ေန ေသာ ပိုက္ဆံကို လက္ခံယူသည္။

“ကၽြတ္ကၽြတ္ အိတ္ထဲကို ပူတဲ့အစားအစာေတြ ထည့္ၿပီးေတာ့ သယ္တာ က်န္းမာေရးအတြက္ မေကာင္းဘူးလို႔ က်မတို႔ကို ေျပာၾကပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ က်မတို႔မွာ ေရြးခ်ယ္စရာလည္း မရွိဘူး။ စကၠဴနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ထည့္စရာေတြ ေရာင္းတာလဲရွိ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြသံုးရင္ က်မတုိ႔အတြက္ အရင္းအႏွီး မ်ားလြန္းပါတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညႊတ္တဲ့ အစားအစာ ေတြေရာင္းဖို႔ က်မ အၿမဲတမ္းႀကိဳးစားပါတယ္။ သန္႔ရွင္းေရး အတြက္လည္း ဒီလိုပါပဲ” ဟု ဆိုင္ရွင္ျဖစ္သူက ဆိုသည္။

လမ္းေဘး အစားအစာမ်ားသည္ စားသံုးရန္ စိတ္ခ်ရျခင္းမရွိသျဖင့္ ေစ်းသည္မ်ားကို အစားအစာမ်ား ေဘးကင္းစိတ္ခ်ရမႈ ရွိေရး အတြက္ ပညာေပးရန္လိုအပ္ေနသည္ဟု ရန္ကုန္ အေျခစိုက္ စားသံုးသူကာကြယ္ေရးအသင္း (CPA) ကဆိုသည္။

“ဒီေန႔ အခ်ိန္မွာ ႐ိုးရာအစားအစာ အမ်ိဳးမ်ိဳး အပါအ၀င္ အစားအစာ အသစ္အဆန္းေတြ၊ အျမန္စားသံုးႏိုင္တာေတြကို လမ္း ေဘးဆိုင္ေတြမွာ ေရာင္းေနၾကတယ္။ သူတို႔က အရင္းအႏွီးလည္း မ်ားမ်ားမတတ္ႏိုင္ေတာ့ ေစ်းေပါတဲ့ ကုန္ၾကမ္းေတြ သံုးၾကတယ္။ ဥပမာ စားအုန္းဆီတို႔၊ အနံ႔အရသာအတြက္ ဓာတုပစၥည္းေတြ သံုးၾကပါတယ္” ဟု စားသံုးသူ ကာကြယ္ေရး အသင္း၏ ျပန္ၾကားေရးဌာန အတြင္းေရးမွဴး ေဒၚစိုးကလ်ာထိုက္က ေျပာသည္။

“ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႔ သန္႔ရွင္းေရးအတြက္လည္း စနစ္တက်လုပ္တဲ့ အေလ့အထနည္းတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ ၿမိဳ႕လယ္ ေခါင္မွာေရာက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ဆုိရင္ ေရသံုးစြဲဖို႔က အကန္႔အသတ္ရွိတယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္ ပန္းကန္ ခြက္ေယာက္ေတြ ေဆး ေၾကာတဲ့အခါ ေရေလွ်ာ့သံုးၾကတယ္။ အစားအစာကိုလည္း ဖုန္ေတြ၊ ယင္ေကာင္ေတြ၊ ေမာ္ေတာ္ကား မီးခိုးေတြ မေရာက္ ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ေကာင္းေကာင္း ကာကြယ္မထားႏိုင္ၾကဘူး” ဟု သူကထပ္ေျပာသည္။

မၾကာေသးမီက CPA မွ စစ္တမ္းေကာက္ယူ သုေတသနျပဳၾကည့္သည့္ အခါ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ရွိ လမ္းေဘး ဆိုင္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္တြင္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္သည္ ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႔ သန္႔ရွင္းေရးပိုင္းတြင္ အလြန္အားနည္းၿပီး က်န္းမာ ေရးႏွင့္ ညီညြတ္မႈမရွိသည့္ အစားအစာမ်ားကို ေရာင္းခ်ေနၾကသည္ဟု သိရသည္။

“သန္႔ရွင္းၿပီး က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ အစားအစာေတြျဖစ္ေစဖို႔ အတြက္ ေစ်းသည္ေတြကိုေရာ စားသံုးသူေတြကိုပါ ပညာ ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါက အစိုးရနဲ႔သာသက္ဆိုင္တဲ့ ျပႆနာ မဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရဘက္ကလည္း လုပ္စရာေတြ အမ်ား ႀကီးရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ ကိုင္တြယ္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ က်ေတာ့ မလြယ္ဘူးလို႔ က်မတို႔ ထင္ပါ တယ္။ ဒီကိစၥကို သတိထားၾကေအာင္လို႔ NGO ေတြကလည္း ဖန္တီးေပးဖို႔ လိုပါတယ္” ဟုလည္း ေဒၚစိုးကလ်ာ ထိုက္ က ေျပာသည္။

လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနေသာ အေျခအေနမ်ားကို သိျမင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ CPA က စာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ကေလးငယ္မ်ားကို အစားအစာ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာမ်ား သင္ၾကားေပးရန္ အစီအစဥ္တခုကို စတင္ေဆာင္ရြက္ေနသည္။

အျခား NGO အဖြဲ႕အစည္းတခုျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ စားေသာက္ဆိုင္မ်ား အသင္း (MRA) ကလည္း လမ္းေဘးဆိုင္ ၁၂ ဆိုင္ကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ေကာင္းမြန္ေသာ ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႔ သန္႔ရွင္းေရး ဆိုင္ရာ သ႐ုပ္ျပမႈအျဖစ္ နမူနာျပသေပးႏိုင္ရန္ စီမံကိန္း တခုကို စီစဥ္ေနသည္။

“လမ္းေဘးဆိုင္ေတြဟာ စီးပြားေရး အေျခအေနအရ ၀င္ေငြရရွိဖို႔ကိုပဲ ဦးစားေပးလုပ္ကိုင္ေနရေတာ့ ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႔ သန္႔ရွင္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အသိအျမင္လံုေလာက္မႈမရွိၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ ေျပာရရင္ ပိုက္ဆံ မတတ္ႏိုင္လို႔ တခါသံုး မီးဖိုေခ်ာင္ပစၥည္းေတြ မ၀ယ္ႏိုင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ရွိတာကိုပဲျပန္သံုးေနရေတာ့ စားသံုးသူရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ ေစတယ္” ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံစားေသာက္ဆိုင္မ်ား အသင္း(MRA) မွ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ဦးေက်ာ္ျမတ္မိုး ကေျပာ သည္။

ယခုအခါ MRA က ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္မွ သတ္မွတ္ေပးထားသည့္ေနရာမ်ားမွ လိုင္စင္ရ ဆိုင္မ်ားကို အကူအညီေပးရန္ လုပ္ ေဆာင္ေနၿပီး လမ္းေဘးေစ်းသည္မ်ားအတြက္ တခါသံုး ဦးထုပ္မ်ား၊ လက္အိတ္မ်ားကိုအခမဲ့ ျဖန္႔ေ၀ေပးျခင္းႏွင့္ သန္႔ရွင္း ၿပီး က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ အစားအစာမ်ား ျပင္ဆင္နည္းကိုလည္း ပညာေပးသြားမည္ဟု သူကဆိုသည္။

“တကယ္လို႔ ဆိုင္ေတြက စနစ္တက်ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ လူတိုင္းအတြက္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္ၿပီး သန္႔ရွင္းတဲ့ အစားအစာ ေတြျဖစ္ေစဖို႔ နမူနာ ေကာင္းေတြ ျဖစ္လာမွာပါ။ စားသံုးသူေတြကလည္း စိတ္ေက်နပ္စြာနဲ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ အစားအစာေတြစားသံုးရပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက လမ္းေဘးအစားအစာေတြဟာ သန္႔ရွင္းၿပီး က်န္းမာ ေရးနဲ႔ ညီညြတ္လာေတာ့မွာပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ အစားအစာေတြကို ေရာင္းခ်ရတဲ့ အတြက္ ေစ်းသည္ေတြလည္း  အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္” ဟု ဦးေက်ာ္ျမတ္မိုး ကေျပာသည္။

ဧရာ၀တီ