ေျဖ။ ။လံုးဝ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ အသက္ၾကီး မိဘ ဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတယ္။ ေယာက္်ားေရာ-မိန္းမပါ သိပ္ငယ္ရင္ ပိုဂရုစိုက္ရတာသာ ရွိပါတယ္။ ၁၈ ႏွစ္အထက္ အားလံုး သိပ္ေကာင္းတဲ့ အရြယ္ေတြပါ။ ေယာက္်ား ၄ဝ ေအာက္၊ မိန္းမ ၃၅ ေအာက္ ေကာင္းတာပါဘဲ။ အသက္ၾကီး ေယာက္်ားဆိုတာ မိန္းမထက္ ၾကီးတဲ့သူကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါ။
ေမြးရာပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနတဲ့ကေလး ေမြးလာတာကို ပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႔ မ်ိဳးဗီဇ ကို လႊဲခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ရွာလို႔ရတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြ ထဲမွာ သေႏၡစရွိခါစမွာ Antibiotics ပဋိဇီဝေဆးသံုးတာ၊ ဥပမာ Sulfonamide နဲ႔ Nitrofurantoin ေဆး၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေနတံုး တခ်ိဳ႕ေရာဂါပိုးဝင္တာ၊ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့တာ၊ ဥပမာ Iodine, Vitamin A, Vitamin A B 2, Vitamin C, Vitamin E နည္းတာ၊ Petroleum ဓါတ္ဆီ အဆိပ္ သင့္တာ၊ Fusarium mycotoxin zearalenone အဆိပ္သင့္တာေတြပါတယ္။ သတိျပဳဘို႔ ေကာင္းတာက ဒီအထဲမွာ မိဘ အသက္ၾကီးလို႔ေၾကာင့္ဆိုတာ မပါတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။
ဒါေတာင္ ၆ဝ% ေလာက္က ဘာလို႔ ျဖစ္လဲ မသိရပါ။ အဲဒါ ကြ်န္ေတာ္တို႔လူမ်ိဳးေတြ ထင္မွတ္ လက္ခံတဲ့ အခ်က္အတိုင္း ဆိုရင္ ကံတရားအရ ျဖစ္တာေပါ့။
ခုေခတ္မွာ အသက္ ငယ္ငယ္ေလးေတြေရာ ၾကီးသူေတြပါ ကိုယ္ဝန္ရသူ တိုးလားေနတယ္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္က အဂၤလန္နဲ႔ (ေဝးလ္စ္) မွာ စစ္ေတာ့ အသက္ ၃ဝ ေက်ာ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ၄၈% ရွိတယ္။ ၁၉၈၆ တံုးက ၂၈% သာ ရွိရာကေန တိုးလာတာပါ။ အသက္ ၃၅-၃၉ အုပ္စုကလဲ တိုးလာတယ္။ ၄ဝ ေက်ာ္က အႏွစ္ ၂ဝ အတြင္းမွာ ၁႕၁% ကေန ၃႕၅% ျဖစ္လာလို႔ ၂ ဆတိုးလာတယ္။ အေမရိကန္ေတြ ဘယ္လိုရွိ တယ္ဆိုတာလဲ ေအာက္မွာ ဆက္ေရးပါမယ္။
အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာ လံုးဝမစိုးရိမ္ပါနဲ႔လို႔ေတာ့ မေျပာပါ။ ၃ဝ ေက်ာ္တာနဲ႔ ကေလးရႏိုင္တဲ့ အခြင့္ အလမ္းကစ နည္းလာတယ္။ ၃၅ နဲ႔ ၃၉ ၾကား အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ၂ဝ% အခြင့္ အလမ္းမရွိတာ ေတြ႔ရတယ္။
အရင္ကေတာ့ အသက္ၾကီး ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆိုတာ ကေလးေတြ အမ်ားၾကီး ေမြးထားျပီးတဲ့ သူကို ေျပာၾက ေပမဲ့ အခုေခတ္မွာ အသက္သာ နဲနဲၾကီးေပမဲ့ ကေလးေမြးမမ်ား ေသးသူေတြ ျဖစ္လာတယ္။ အမွန္က ကေလးမ်ားမ်ား ေမြးသူေတြသာ အခက္အခဲေတြ ပိုၾကံဳေလ့ရွိတာပါ။ ေခတ္အမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ ဗဟုသုတ ေရာ အာဟာရပါ ပိုျပည့္ဝ ၾကံ့ခိုင္ေနတာ မ်ားလာတယ္။ အရြယ္ရလာသူေတြဟာ သူ႔တို႔ ကိုယ္ခႏၡာကို ပိုသိၾကတယ္။ ျဖစ္လာမွာကို ခံႏိုင္ရည္ ပိုရွိၾကတယ္။ ပိုလြတ္လပ္မႈရွိတယ္။ အမွိခို နည္းတတ္ၾကတယ္။ အသက္ ပိုရလာလို႔ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ိဳစတာေတြ မရွိဘို႔သာ အေရးၾကီးတာပါ။
တခုကေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေမြးလာမဲ့ ကေလးဟာ ခ်ိဳ႕ယြင္းတာမ်ိဳးက ငယ္သူေတြထက္ေတာ့ ပိုျဖစ္ႏိုင္ တယ္။ ေစာေစာက သုေတသနကဘဲ ေျပာတယ္၊ ၃၅-၃၉ အတြင္း ၅ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ အဲလိုျဖစ္ရင္၊ ၄ဝ-၄၅ အတြင္္းေတြက ၂၅ဝ မွာ ၁ ေယာက္ ျဖစ္တယ္။ ၄၅ ေက်ာ္ရင္ ၇ဝ မွာ ၁ ေယာက္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Maternal serum screening မိခင္ေသြးစစ္တာနဲ႔ တျခား စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္သင့္ၾကတယ္။ Chorinic villas sampling ဒါမွမဟုတ္ Amniocentesis ေရျမြာရည္စစ္နည္းေတြ ေျပာတာပါ။ သူမ်ားႏိုင္ငံ ေတြမွာ အဲလို စစ္လို႔ ၾကိဳသိရရင္ ကိုယ္ဝန္ကို ရပ္ျပစ္ႏိုင္တယ္။
အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ Stillbirth ကေလး အေသေမြးႏံႈး မ်ားတတ္ေသးတယ္။ ၂ဝ-၃၉ အတြင္းမွာ လူ ၁ဝဝဝ ထဲက ၅-၆ ေယာက္၊ ၄ဝ ေက်ာ္ရင္ ၉ ေယာက္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတို႔ကို တျခား ကိုယ္ဝန္ေတြထက္ ANC မေမြးမီ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ပိုလုပ္ေပးရလိမ့္မယ္။ ဒါေတြက လြဲရင္ ကေလးေတြ အားလံုး က်န္းမာၾကပါတယ္။
အသက္ၾကီးသူေတြကို ေမြးတဲ့အခါမွာလည္း ပိုဂရုစိုက္စရာ လိုၾကပါတယ္။ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြကို Induced labour ေမြးေစေအာင္ ကူညီလုပ္ေပးျခင္း၊ Epidural ခါးထံုေဆးနဲ႔ ေမြးေပးျခင္း၊ Oxytocin ညွစ္အား ေကာင္းေဆး သြင္းေမြးျခင္း၊ Forceps delivery ညွပ္ဆြဲ ေမြးေပးျခင္း၊ LSCS ဗိုက္ခြဲေမြး ေပးျခင္းေတြ ေျပာတာပါ။ အမွန္က ဆရာဝန္ေတြက Risk ျဖစ္လာႏိုင္ေျခ-အႏၲရာယ္ ေရွာင္ခ်င္ၾက တာလည္း ပါေနတာပါ။ ဒါေပမဲ့ မိခင္ေလာင္းေရာ ဆရာဝန္-ဆရာမေတြပါ Stress စိတ္ဖိအား မမ်ားဘဲ၊ သိပ္အစိုးရိမ္လည္း မၾကီးသင့္ၾကဘူး။
Demography of American Motherhood အေမရိကန္ မိခင္ေတြ ပံုစံေျပာင္းလာေန
အသက္အရြယ္ ရေနတဲ့ မိခင္ေတြကေန Autism ေမြးရာပါေရာဂါနဲ႔ ကေလးေမြးလာဘို႔ အခြင့္အလမ္း သူတို႔ထက္ငယ္တဲ့ မိခင္ေတြထက္ ပိုမ်ားတယ္။ အသက္အရြယ္ၾကီးတဲ့ ဖခင္နဲ႔ အသက္ ၃ဝ ေအာက္အရြယ္ ဇနီးသည္ေတြကေနလဲ အဲလို ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားတယ္လို႔ Journal Autism Research မွာေရးလိုက္ပါတယ္။ ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ ၁၉၉ဝ ေနာက္ပိုင္း ေမြးဖြါးစာရင္း ၅ သန္းကိုေလ့လာျပီးမွ ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ေရာဂါနဲ႔ ကေလးေပါင္း ၁၂၁၅၉ ေယာက္ရွိတယ္။
ဒိအရင္ ေလ့လာမႈအရ သိထားခဲ့တာက ဖခင္ေတြရဲ႕ အသက္ၾကီးေလေလ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားေလေလ။ အခုေလ့လာမႈသစ္မွာ ဖခင္ရဲ႕ အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ျပီး၊ မိခင္က အသက္ ၂ဝ ေအာက္ဆိုရင္ ေမြးလာတဲ့ ကေလးမွာ Autism ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ငယ္ရြယ္တဲ့ ဖခင္ေတြထက္ ၅၉% အထိမ်ား တယ္။ Autism ရွိတဲ့ကေလးရဲ႕ ဥာဏ္ရည္က တျခားကေလးေတြနဲ႔ မတူပါ။
ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ မိခင္က အသက္ ၃ဝ ေက်ာ္ေနျပီး၊ ဖခင္က ၄ဝ ေက်ာ္ေနရင္ ၁၃% ပိုမ်ားတယ္။ မိခင္အသက္ ၅ ႏွစ္ ပိုၾကီးေလေလ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၁၈% တိုးေလေလျဖစ္တယ္။ မိခင္အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ရင္ ၂ဝ ေက်ာ္သူေတြထက္ ၅ဝ% ပိုတယ္။ ၂၅ ႏွစ္ေအာက္ေတြထက္ ၇၇% ပိုတယ္။
အရင္အထင္ျဖစ္တဲ့ ဖခင္အသက္ၾကီးတာသာမက မိခင္အသက္ၾကီးရင္လဲ ပိုတယ္လို႔ အသစ္ကေန သိလာရတယ္။ အစၥေရး စာရင္းဇယားေတြကို ေလ့လာေတာ့ ဖခင္အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ရင္ ၃ဝ ေက်ာ္ေတြ ထက္ ေမြးလာတဲ့ကေလးမွာ Autism ေရာဂါ ၅ ဆပိုတာ ေတြ႔ရတယ္။
၆-၅-၂ဝ၁ဝ ေန႔ကထုတ္ျပန္တဲ့ The New Demography of American Motherhood အစီရင္ခံစာဟာ ၁၉၉ဝ ေက်ာ္နဲ႔ ၂ဝဝ၈ တံုးက ကေလးေမြးဖြါးသူ မိခင္ေတြကို ေလ့လာခဲ့တယ္။
• Age အရင္ကထက္ အသက္ပိုၾကီးလာၾကတယ္။ ၁၉၉ဝ တံုးက ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြက ၁၃% ကေလး ေမြးၾကျပီး၊ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြက ၉% ကေလးေမြးခဲ့ၾကတယ္။ ၂ဝဝ၈ ေရာက္ေတာ့ ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္လာတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြက ၁ဝ% နဲ႔ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြက ၁၄% ကေလးေမြးခဲ့ၾကတယ္။
• Marital Status အိမ္ေထာင္မျပဳေသးဘဲ ကေလးေမြးသူ ၁၉၉ဝ မွာ ၂၈% ရွိခဲ့ရာကေန ၂ဝဝ၈ မွာ ၄၁% အထိ ရွိလာတယ္။
• Race and Ethnicity ကေလးမိခင္ေတြထဲမွာ အသားျဖဴ အမ်ိဳးသမီးေတြက ၁၉၉ဝ တံုးက ၆၅% ရွိခဲ့ရာကေန ၂ဝဝ၈ မွာ ၅၃% က်ဆင္းလာတယ္။
• Education ကေလးေမြးသူ မိခင္ေတြထဲက ၁၉၉ဝ တံုးက ၄၁% သာ ေကာလိပ္အထိ ပညာသင္ခဲ့သူေတြ ျဖစ္ျပီး၊ ၂ဝဝ၆ မွာ ၅၄% အထိတက္လာတယ္။ အသက္ ၃၅ ႏွစ္နဲ႔ေက်ာ္မွ ကေလးမိခင္ျဖစ္လာသူေတြ ထဲမွာ ေကာ္လိပ္ ေက်ာင္းသူ ၇၁% ရွိတယ္။
• Attitudes about Parenthood ဘာလို႔ ကေလးယူလိုက္တာပါလဲလို႔ ေမးေတာ့ ၈၇% က ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ရေစလို႔ ဆိုျပီး ေျဖတယ္။ ၄၇% ကေတာ့ ယူခ်င္တယ္ဆိုတာထက္ ရလာတာလို႔ေျဖၾကတယ္။
• Overview ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ ၁၉၉ဝ နဲ႔စာရင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ကေလးအေမတြက အသက္ ၃၅ ႏွစ္ ေရာက္မွ ကေလးယူသူေတြထက္ မ်ားခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ လက္မထပ္ဘဲ ကေလးအေမျဖစ္ သူေတြ ပိုမ်ားလာတယ္။ အသားမဲေတြမွာ ၇၂% နဲ႔ ပိုသိသာတယ္။ ဟစ္ပင္းနစ္ေတြက ၅၃%၊ အျဖဴ မေတြက ၂၉% နဲ႔ အာရွသူေတြက ၁၇% ရွိတယ္။ စုစုေပါင္း ကေလးေမြးၾကတာ အျဖဴေတြက ၅၃% နဲ႔ ဟစ္ပင္းနစ္ေတြက ၂၄% ရွိတယ္။ ၂ဝဝ၆ မွာ ၅၄% က ေကာလိပ္ပညာ သင္ထားသူေတြျဖစ္တယ္။ ၂၄% က တိုင္းတပါးမွာ ေမြးခဲ့ၾကတယ္။
By ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
No comments:
Post a Comment